Bw’oba nga weenyigira mu mulimu gwonna ogukozesa enkola z’amazzi, kikulu nnyo okuba n’okutegeera okunywevu ku bikozesebwa mu mazzi n’engeri y’okubiteeka mu ngeri entuufu. Ebikozesebwa bino bikola kinene nnyo mu kugatta ebitundu eby’enjawulo eby’enkola y’amazzi, okukakasa nti bikola bulungi era nga tebivuddemu. Mu ndagiriro eno enzijuvu, tujja kukuyisa mu nkola y’okuteeka ebika by’ebintu eby’enjawulo ebikozesebwa mu mazzi, nga tubikka ku buli kimu okuva ku kutegeera emisingi okutuuka ku kugonjoola ensobi eza bulijjo.
Ekitundu ekisooka mu kitabo kino kijja kukuwa okutegeera okutegeerekeka obulungi ku bikozesebwa mu mazzi, omuli ebika, emirimu, n’ebitundu byabwe. Ekiddako, tujja kukuyisa mu mitendera egy’omugaso okwetegekera enkola y’okugiteeka, okukakasa nti olina ebikozesebwa byonna ebyetaagisa n’ebikozesebwa mu ngalo. Nga tugenda mu maaso, tujja kugenda mu maaso n’okubunyisa ebikwata ku bintu ebikwata ku kussa mu nkola ebikozesebwa mu kukola ebintu ebikalu (crimped fittings), eky’okulonda ekimanyiddwa ennyo mu nkola nnyingi ez’amazzi. Tujja kukwata ku nkola y’omutendera ku mutendera, okulaga ebikulu ebirina okulowoozebwako n’enkola ennungi.
Ekirala, tujja kwetegereza okuteekebwako ebikozesebwa ebigattibwako mu nnimiro, ebiwa okukyukakyuka n’obwangu bw’okukozesa mu mbeera ezimu. Ojja kuyiga ku nkola ey’enjawulo ey’okussaako n’emigaso gy’okukozesa ebikozesebwa bino. Okugatta ku ekyo, tujja kwogera ku bintu eby’enjawulo ebirina okulowoozebwako ku bika ebirala eby’ebintu ebikozesebwa, omuli ebikozesebwa ebiriko obuwuzi, ebikozesebwa ebifuukuuse, n’ebintu ebiyungiddwa amangu.
Okukakasa nti olina okuteekebwawo obulungi, kikulu nnyo okumanya ensobi ezitera okubaawo eziyinza okubaawo mu nkola eno. Mu kitundu ekisembayo mu kitabo kino, tujja kulaga ensobi zino eza bulijjo era tuwa obukodyo bw’okugonjoola ebizibu okukuyamba okuvvuunuka okusoomoozebwa kwonna kw’oyinza okusanga. Ku nkomerero y’ekitabo kino ekijjuvu, ojja kuba n’okumanya n’obwesige okuteeka mu ngeri ennungi ebika by’ebintu eby’enjawulo eby’amazzi, okukakasa omulimu omulungi ogw’enkola yo ey’amazzi.
![]()
Okutegeera ebikozesebwa mu mazzi .
Ennyonyola y’ebintu ebikozesebwa mu mazzi n’omulimu gwabyo mu nkola z’amazzi .
Ebintu ebikozesebwa mu mazzi (hydraulic fittings) bye bitundu ebikulu mu nkola z’amazzi ezisobozesa okuyunga, okukutula, n’okukyusa okutambula kw’amazzi. Ebikozesebwa bino bikola kinene nnyo mu kukakasa obulungi n’enkola y’enkola z’amazzi nga biwa ebiyungo ebinywevu era ebitaliimu kukulukuta wakati w’ebitundu eby’enjawulo.
Ebintu ebikozesebwa mu mazzi bikoleddwa okusobola okugumira embeera za puleesa enkulu era nga bitera okukolebwa mu bintu ng’ekyuma ekitali kizimbulukuse, ekikomo oba ekyuma kya kaboni. Zisangibwa mu sayizi ez’enjawulo, ebifaananyi, n’ebika okusobola okusikiriza enkola ez’enjawulo ezeetaagisa. Ebikozesebwa bino bitera okukozesebwa mu nkola ng’ebyuma ebizimba, ebyuma by’ebyobulimi, ebyuma by’amakolero, n’enkola z’emmotoka.
Ennyinyonnyola y’ebika by’ebintu ebitera okubeera mu mazzi .
Crimped fittings:Ebikolwa ebikutte, ebimanyiddwa nga hose fittings, bye bimu ku bika by’ebintu ebikozesebwa mu mazzi. Zikozesebwa okuyunga hoosi ku bitundu ebirala eby’amazzi, gamba nga ppampu, vvaalu oba silinda. Crimped fittings ziwa ekiyungo ekinywevu era ekitaliimu kukulukuta nga zinyiga hoosi ku fitting nga okozesa ekintu eky’enjawulo eky’okunyiga. Enkola eno ekakasa okusiba okunywevu era n’eziyiza amazzi okukulukuta, ne mu mbeera ya puleesa enkulu.
Field Attachable Fittings:Field attachable fittings, era ezimanyiddwa nga reusable fittings, kika kya versatile ekika kya hydraulic fittings ekiwa convenience n'okukyukakyuka mu kuteeka n'okuddaabiriza. Ebintu bino ebikozesebwa bisobola bulungi okugattibwa oba okwekutula ku hoosi nga tekyetaagisa bikozesebwa bya njawulo oba ebyuma. Field attachable fittings zitera okubaamu omubiri ogukwatagana n’enkokola oba omukono ogw’enjawulo ogunyweza hoosi ku fitting. Dizayini eno esobozesa okukuŋŋaanyizibwa amangu era mu ngeri ennyangu okuyunga ebiyungo by’amazzi mu nnimiro.
Flare fittings:Flare fittings, era ezimanyiddwa nga flared tube fittings, zitera okukozesebwa mu nkola z’amazzi ezeetaaga okuyungibwa okunywevu era okutaliimu kukulukuta wakati wa tubing enkakanyavu. Ebintu bino bibaamu omubiri ogukwatagana nga guliko enkomerero eyaka n’akatambaala akanyigiriza enkomerero eyaka ku ttanka. Enkomerero eya flared egaba ekifo ekinene eky’okungulu okunyigiriza, okukakasa okusiba okunywevu. Flare fittings zikozesebwa nnyo mu nkola awali okukankana oba okutambula, kubanga biwa obuziyiza obw’oku ntikko okusumululwa oba okukulukuta.
Ebika ebirala eby’ebintu ebikozesebwa mu mazzi:Ng’oggyeeko ebikozesebwa ebinywezeddwa, ebikozesebwa mu nnimiro, n’ebintu ebikozesebwa mu kukola ‘flare fittings’, waliwo ebika ebirala ebiwerako eby’ebintu ebikozesebwa mu mazzi ebisangibwa ku katale. Mu bino mulimu ebikozesebwa mu kusiba ffeesi ya O-ring, ebikozesebwa eby’ekika ky’okuluma, ebiyungo eby’amangu, n’ebintu ebiriko obuwuzi. Buli kika kya fitting kirina ebirungi byakyo era nga kisaanira okukozesebwa okwetongodde oba ebyetaago by’enkola. Kikulu okulonda n’obwegendereza ekika ky’okukwatagana ekituufu okusinziira ku nsonga nga pressure rating, temperature range, okukwatagana n’amazzi agakozesebwa, n’ensengeka y’enkola okutwalira awamu.
Okwetegekera Okuteekebwa .
Okwegendereza okutuufu nga tonnatandika nkola ya kussa mu nkola .
Bwe kituuka ku kuteeka ebikozesebwa mu mazzi, kikulu nnyo okukulembeza obukuumi ekiseera kyonna. Nga tonnatandika nkola ya kussaako, kyetaagisa nnyo okukola enteekateeka entuufu ey’obukuumi okukakasa obulungi bwa buli muntu yenna eyenyigira mu by’okwerinda.
Okukebera ekifo we bakolera .
Nga tonnatandika kussaako kwonna, kikulu okwekenneenya obulungi ekifo we bakolera. Ggyawo obulabe bwonna obuyinza okubaawo, gamba ng’ebisasiro oba ebikozesebwa ebikalu, ebiyinza okuvaako obubenje mu kiseera ky’okussaako. Okugatta ku ekyo, kakasa nti ekifo w’okolera kitangaala bulungi era nga kiyingiza bulungi empewo okusobola okuwa ttiimu ekola ku by’okussaawo embeera ey’obukuumi era ennungi.
okwambala gear esaanira safety gear .
Okukuuma obutafuna buvune, kikulu nnyo ttiimu ekola ku by’okussaako ebintu okwambala eby’okwerinda ebituufu. Kuno kw’ogatta naye nga tekukoma ku ndabirwamu ezikuuma, ggalavu, n’obutto obulimu engalo ez’ekyuma. Endabirwamu ez’obukuumi zijja kukuuma amaaso okuva ku bisasiro oba obutundutundu bwonna obubuuka, ate ggalavu zijja kuwa obukuumi ku kusala n’okusika. Engatto ezikoleddwa mu kyuma kyetaagisa okukuuma ebigere okuva ku bintu ebizito ebiyinza okugwa mu butanwa mu nkola y’okussaako.
Obukodyo obutuufu obw’okusitula .
Ebintu ebikozesebwa mu mazzi bisobola okuba ebizito era nga byetaaga okukwatibwa n’obwegendereza ng’obiteekamu. Kikulu nnyo ttiimu y’okussaako okukozesa obukodyo obutuufu obw’okusitula okwewala okunyigirizibwa oba okulumwa. Bw’oba ositula ebikozesebwa ebizito, kikulu okugoya amaviivi n’ositula n’amagulu okusinga omugongo. Enkola eno eyamba okusaasaanya obuzito kyenkanyi era ekendeeza ku bulabe bw’okulumwa omugongo.
Ebikozesebwa n’ebikozesebwa ebyetaagisa okuteeka .
Okubeera n’ebikozesebwa ebituufu n’ebikozesebwa kyetaagisa nnyo okusobola okuteeka ebyuma ebikozesebwa mu mazzi. Wano waliwo ebimu ku bintu ebikulu ebitera okwetaagisa:
Ebisumuluzo n’ebipiira .
Wrenches ne pliers bye bikozesebwa ebikulu mu kunyweza n’okusumulula ebikozesebwa mu mazzi. Ebisumuluzo ebitereezebwa bya mugaso nnyo kuba bisobola okutuuka ku sayizi ez’enjawulo ez’ebintu ebikozesebwa. Ate pliers, ziwa enkwata ennywevu ng’okola n’ebintu ebiyinza okuba ebizibu okutuukako.
Ekiziyiza Omuguwa .
Thread sealant ekozesebwa okukola ekiziyiza ekiziyiza amazzi wakati w’ebintu ebikozesebwa mu mazzi. Kino kiziyiza okukulukuta n’okukakasa nti enkola y’amazzi ekola bulungi. Kikulu okulonda ekintu ekisiba obuwuzi ekikwatagana n’ebintu ebikozesebwa mu bikozesebwa okwewala okukola eddagala lyonna oba okwonooneka.
Tubing Cutter .
Ekintu ekisala ttanka kyetaagisa okusala hoosi z’amazzi okutuuka ku buwanvu obwetaagisa. Ewa okusala okuyonjo era okutuufu, okukakasa nti ekwatagana bulungi wakati w’ebintu ebikozesebwa. Kikulu okulonda ekyuma ekisala ttanka ekisaanira dayamita ya hoosi ezikozesebwa okutuuka ku kusala okutuufu era okuweweevu.
Okukebera n’okuteekateeka hoosi n’ebintu ebikozesebwa .
Nga tonnagenda mu maaso na kuteekebwako, kikulu nnyo okwekenneenya n’okuteekateeka hoosi n’ebintu ebikozesebwa okukakasa nti bituufu era nga bikola bulungi. Wano waliwo emitendera egyenyigidde mu nkola eno:
Okukebera okulaba .
Tandika ng’okebera mu ngeri ey’okulaba hoosi n’ebintu ebikozesebwa mu kukola ebintu byonna eby’okwonooneka oba okwambala. Noonya enjatika, okubumbulukuka oba okukulukuta okuyinza okulaga obwetaavu bw’okukyusa. Kikulu okukola ku nsonga zonna nga tonnagenda mu maaso na kussaako okwewala okulemererwa oba okukola obubi.
Okwoza hoosi n’ebintu ebikozesebwa .
Kakasa nti hoosi n’ebintu ebikozesebwa biyonjo era nga tebiriimu bucaafu bwonna obuyinza okukosa omutindo gwabyo. Kozesa eddagala erirongoosa oba ery’enjawulo ery’okuyonja okuggyamu obucaafu, giriisi oba ebisasiro. Ziyoze bulungi era zikkirize ddala nga tezinnagenda mu maaso n’okuziteeka.
Okusiiga okusiiga .
Okusiiga obulungi kikulu nnyo mu kuteeka obulungi ebikozesebwa mu mazzi. Siiga layeri ennyimpi ey’okusiiga ku wuzi z’ebisiba okukendeeza ku kusikagana n’okukwanguyiza okunyweza. Kino kijja kuyamba okuziyiza okusalako emiguwa n’okukakasa nti okuyungibwa okunywevu era tekuliimu kukulukuta.
![]()
Okuteeka ebikozesebwa ebizimba .
Omutendera ku mutendera ogw’okuteeka ebikozesebwa ebinywezeddwa .
Okuteekateeka n’okukebera .
Nga tonnatandika nkola ya kussaako, kikulu okukung’aanya ebikozesebwa byonna ebyetaagisa n’ebikozesebwa. Kuno kw’ogatta ekyuma ekikuba amazzi, ebikozesebwa mu mazzi, hoosi, n’ebitundu ebirala byonna ebyetaagisa mu nkola eyeetongodde. Era kikulu nnyo okwekebejja ebikozesebwa ne hoosi olw’okwonooneka oba obulema bwonna. Kino kiyinza okukolebwa ng’olaba ng’olaba enjatika, ebiwujjo, oba obubonero bwonna obulaga nti oyambala n’okukutuka. Kirungi okukyusa ebitundu byonna ebyonooneddwa oba ebikyamu okukakasa okuyungibwa okunywevu era okutaliimu kukulukuta.
Okulonda ekyuma ekituufu ekikuba crimping .
Enkola y’okunyiga (crimping process) yeetaaga okukozesa ekyuma ekikuba ebizimba (crimping machine), nga kino kikoleddwa okunyigiriza obulungi ekintu ekituuka ku hoosi. Kikulu nnyo okulonda ekyuma ekituufu eky’okunyiga ku mulimu. Ensonga z’olina okulowoozaako mulimu obunene n’ekika ky’ebintu ebikozesebwa, awamu ne dayamita n’obuwanvu bwa hoosi. Ebyuma eby’enjawulo ebikuba ebikuta biriwo okukozesebwa mu ngeri ez’enjawulo, okuva ku byuma ebitono ebikwatibwa mu ngalo okutuuka ku byuma ebinene ebikola amazzi. Okulonda ekyuma ekituufu kijja kukakasa enkola entuufu era eyeesigika ey’okunyiga.
Enkola y’okunyiga n’okukozesa ebyuma ebikuba ebikuta .
Okuteekateeka n’okukebera bwe biba biwedde, kye kiseera okugenda mu maaso n’enkola y’okunyiga. Omutendera ogusooka kwe kupima n’okussaako akabonero ku hoosi okukakasa nti fitting eteekebwa bulungi. Kino kiyinza okukolebwa ng’okozesa ekyuma ekipima oba ekyuma ekisala hoosi. Ekiddako, hoosi yeetaaga okuteekebwa mu kyuma ekikuba, okukakasa nti ekwatagana bulungi. Olwo ekisengejja kiteekebwa ku hoosi, nga kikakasa nti kiteekebwa bulungi. Ekyuma ekikuba ebikuta kikola, nga kisiiga puleesa okunyigiriza fitting ku hoosi. Enkola eno ereeta okuyungibwa okunywevu era okunywevu okutangira okukulukuta n’okukakasa nti omulimu omulungi.
Amagezi ag’okukakasa okuyungibwa okunywevu era okukulukuta .
Okukakasa nti olina okuyungibwa okunywevu era nga tekuliimu kukulukuta, waliwo obukodyo obuwerako bw’olina okukuuma mu birowoozo mu nkola y’okugiteeka. Ekisooka, kikulu okugoberera ebiragiro n’ebiragiro by’omukozi ku fittings ne hoses entongole ezikozesebwa. Kuno kw’ogatta okukozesa ensengeka n’obukodyo bw’ekyuma ekisemba okunyiga. Ekirala, kikulu nnyo okwekenneenya omukago oguzibiddwa oluvannyuma lw’enkola okuggwa. Kino kiyinza okukolebwa nga okebera mu kulaba okutuuka okukakasa nti kinyigirizibwa bulungi era tewali bbanga oba bulema bulabika. N’ekisembayo, kirungi okukola okugezesa puleesa ku fittings eziteekeddwako crimped okukakasa obulungi bwabyo. Kino kizingiramu okusiiga puleesa ku nkola n’okukebera oba waliwo okukulukuta oba ebitali bya bulijjo. Okuddaabiriza n’okukebera buli kiseera ebikozesebwa ne hoosi nakyo kijja kuyamba okutangira ensonga zonna eziyinza okubaawo n’okukakasa nti okuyungibwa okuwangaala era okwesigika.
![]()
Okuteeka ebikozesebwa ebigattibwako mu nnimiro .
Omutendera ku mutendera ogw'okuteeka Field Attachable Fittings .
Obukodyo obutuufu obw’okuyingiza ebikozesebwa mu hoosi n’okunyweza sockets .
Field attachable fittings kitundu kikulu nnyo mu nkola z’amazzi, nga kiwa akakwate akanywevu era akataliimu kukulukuta wakati wa hoosi n’ebitundu ebirala eby’amazzi. Okuteeka obulungi ebikozesebwa bino kikulu nnyo okulaba ng’enkola y’amazzi ekola bulungi n’okukola obulungi. Ekitabo kino eky’omutendera ku mutendera kijja kukuyisa mu nkola y’okuteeka ebikozesebwa ebigattibwako mu nnimiro, okulaga obukulu bw’obukodyo obutuufu obw’okuyingiza ebikozesebwa mu hoosi n’okunyweza sockets.
Omutendera 1: Tegeka hoosi n’ekintu ekituuka .
Nga tonnaba kuteeka fitting ya nnimiro ekwatagana, kikulu okuteekateeka hoosi n’okuteeka okuyungibwa okutuufu. Tandika ng’osala hoosi okutuuka ku buwanvu bw’oyagala ng’okozesa ekyuma ekisala hoosi eky’amazzi oba hacksaw eriko amannyo amalungi. Kakasa nti ekisala kiyonjo era kigolokofu okuziyiza okukulukuta kwonna oba okwonooneka kw’ekintu ekiteekebwamu. Ekiddako, kebera ttanka ey’omunda eya hoosi ku bifunfugu byonna oba obutundutundu obugwira obuyinza okulemesa omulimu gw’okutuukagana. Oyoze bulungi ttanka ey’omunda n’olugoye olutaliimu bbugumu oba empewo enyigirizibwa.
Omutendera 2: Siiga ekintu ekituuka .
Okusiiga obulungi kyetaagisa nnyo mu nkola y’okugiteeka okukakasa okuyungibwa okulungi era okunywevu. Siiga layeri ennyimpi ey’amafuta oba okusiiga ku wuzi n’ebifo ebisiba ebisiba. Okusiiga kuno kujja kwanguyiza okuyingiza ekintu ekituukira mu hoosi n’okukendeeza ku bulabe bw’okwonooneka kw’obuwuzi oba O-rings. Weewale okukozesa okusiiga okuyitiridde kuba kiyinza okuvaako fitting okusumulula okumala ekiseera.
Omutendera 3: Teeka ekintu ekituuka mu hoosi .
Nga hoosi ne fitting bitegekeddwa, kye kiseera okuyingiza fitting mu hoosi. Kwata fitting mu angle entono era oginyige n’obwegendereza mu hoosi okutuusa lw’etuuka ku nkomerero. Kakasa nti fitting eyingizibwa mu bujjuvu, era obuwuzi ne bukwatagana bulungi ne hoosi. Weewale okukozesa amaanyi agasukkiridde, kuba kiyinza okwonoona hoosi oba ekintu ekigikwatako. Bwe kiba kyetaagisa, kozesa ekisumuluzo oba pliiri okukyusakyusa mpola okutuuka mu kifo.
Omutendera 4: Ssiba socket .
Fitingi bw’emala okuteekebwa mu hoosi, kikulu okunyweza socket okunyweza ekiyungo. Kozesa ekisumuluzo oba socket ekituufu okunyweza socket okutuusa lw’etuuka ku muwendo gwa torque ogulagirwa ogulagiddwa omukozi. Okunywezebwa ennyo socket kiyinza okwonoona fitting oba hose, ate okunywezebwa okutono kiyinza okuvaamu okukulukuta oba okuyunga okukaluba. Laba ebiragiro by’omukozi oba weebuuze ku mukugu mu by’amazzi okuzuula omuwendo gwa torque omutuufu ku nkola yo entongole.
Obukulu bw’okusiiga n’okukola torque entuufu .
Okusiiga obulungi n’okunyweza torque bye bintu ebikulu ennyo mu kuteeka ebikozesebwa ebigattibwako mu nnimiro. Okusiiga kukakasa okuyingiza obulungi era kikendeeza ku bulabe bw’okwonooneka kw’ekintu ekituuka oba hoosi. Era kiyamba okukola ekisiba ekyesigika, okuziyiza okukulukuta n’okukuuma obulungi okutwalira awamu enkola y’amazzi. Okugatta ku ekyo, okusiiga torque entuufu ku socket kikakasa okuyungibwa okunywevu awatali kwonoona fitting oba hose. Kikulu okugoberera ebiteeso n’ebiragiro by’omukozi okukakasa okuteekebwa obulungi ebikozesebwa ebiyungibwako mu nnimiro.
Ebintu eby’enjawulo ebirina okulowoozebwako ku bika ebirala eby’ebintu ebikozesebwa .
Ennyonyola n'okussaako ebiragiro ku bika by'ebintu ebitongole .
Ebintu ebikozesebwa mu kuzimba flare .
Flare fittings zitera okukozesebwa mu nkola z’amazzi olw’okuyungibwa kwazo okwesigika era okutaliimu kukulukuta. Ebintu bino bikolebwa nga biriko enkomerero eyakaayakana ekola ekisiba ekinywevu nga kiyungiddwa ku bbaafu ya flared ekwatagana. Okuteeka ekyuma ekikuba flare, ekisookera ddala kwe kusala ttanka okutuuka ku buwanvu bw’oyagala n’okukakasa nti nnyonjo era nga temuli bifunfugu byonna. Ekiddako, tubing bagiyingiza mu flare fitting okutuusa lw’etuuka ku kibegabega. Olwo ekiwujjo ekituukirawo ne kinywezebwa ku mubiri ogukwata, ne kikola ekiyungo ekinywevu. Kikulu okumanya nti ebikozesebwa mu kukola ‘flare fittings’ byetaaga enkoona eyeetongodde eri ‘flare’, mu ngeri entuufu diguli 45, okukakasa nti ssigiri bulungi. Enkoona eno etuukibwako ng’okozesa ekintu ekikuba omuliro, ekirina okukozesebwa n’obwegendereza okuziyiza okwonooneka kwonna ku ttanka.
Ebintu ebikozesebwa mu kunyigiriza .
Ebikozesebwa mu kunyigiriza (compression fittings) kye kika ekirala eky’okuteeka (fitting) ekitera okukozesebwa mu nkola z’amazzi. Ebintu bino bikolebwa nga biriko ekintu ekiyitibwa compression nut ne ferrule ebikola ekiziyiza ekinywevu nga kinyigirizibwa ku ttanka. Okuteeka ekintu ekinyigiriza, omutendera ogusooka kwe kusala ttanka okutuuka ku buwanvu bw’oyagala n’okukakasa nti nnyonjo era nga temuli bifunfugu byonna. Oluvannyuma ferrule eseerera ku ttanka, n’egobererwa ekinyigiriza. Tubu eyingizibwa mu fitting okutuusa lw’etuuka ku kibegabega. Olwo ekinyigiriza kinywezebwa ku mubiri ogukwatagana, ne gunyiga ferrule ku ttanka n’okukola ekiyungo ekinywevu. Kikulu okumanya nti ebikozesebwa mu kunyigiriza byetaaga okunywezebwa obulungi okukakasa nti okuyungibwa okutaliimu kukulukuta. Okunywezebwa ennyo kiyinza okwonoona ekintu ekituuka, ate okunywezebwa okutono kiyinza okuvaamu okukulukuta.
Ebintu ebikutula amangu ebikozesebwa .
Okuggyako amangu fittings za hydraulic ezeetaaga okukutuka ennyo n’okuddamu okuyungibwa. Ebintu bino bibaamu ebitundu bibiri, ekisajja n’ekikazi, ebisobola okwanguyirwa okuyungibwa n’okukutulwamu nga tekyetaagisa bikozesebwa. Okuteeka ekintu ekikutula amangu, ekitundu ky’ensajja n’ekikazi kikwatagana ne kinyigirizibwa okutuusa lwe banyiga mu kifo. Okuyungibwa kunywevu era kusobola okugumira puleesa enkulu, ekigifuula ennungi ennyo okukozesebwa mu nkola ezeetaaga okukuŋŋaanya emirundi mingi n’okukutula. Kikulu okukakasa nti ebikozesebwa eby’amangu ebikutuka bikwatagana ne birala okuziyiza okukulukuta kwonna oba okwonooneka kw’enkola.
Enjawulo enkulu n’ebyetaago ku buli kika kya fitting .
Ensobi eza bulijjo n'okugonjoola ebizibu .
Okuzuula ensobi ezitera okukolebwa mu kiseera ky'okuteeka amazzi
Okusunsulamu ebikozesebwa mu ngeri enkyamu .
Emu ku nsobi ezisinga okukolebwa mu kiseera ky’okuteeka ebyuma ebiyamba amazzi (hydraulic fitting installation) kwe kulonda okukyamu okw’ebintu ebikozesebwa (fittings). Kikulu nnyo okulonda ekika ekituufu n’obunene bw’ebintu ebikwatagana n’enkola y’amazzi. Okukozesa fittings enkyamu kiyinza okuvaamu okukulukuta, okuyungibwa okutasaana, n’ensonga endala. Kikulu okulowooza ennyo ku kipimo kya puleesa, obunene bw’obuwuzi, n’okukwatagana kw’ebintu ng’olonda ebikozesebwa mu mazzi.
Torque etali ntuufu .
Ensobi endala etera okukozesebwa kwe kusiiga torque etali ntuufu mu kiseera ky’okuteeka ebikozesebwa mu mazzi. Okusiiga torque nnyingi kiyinza okwonoona ebikozesebwa, ekivaako okukulukuta n’ensonga endala. Ku luuyi olulala, torque etamala esobola okuvaamu okuyungibwa okukaluba n’okukulukuta okuyinza okubaawo. Kikulu nnyo okugoberera ebiteeso by’omukozi n’okukozesa ekisumuluzo kya torque okukakasa nti fittings zinywezebwa ku specifications entuufu. Kino kijja kuyamba okuziyiza okukulukuta n’okukakasa nti ebikozesebwa biyungiddwa bulungi.
Okuyonja ebitundu ebitali bimala .
Okulemererwa okuyonja obulungi ebitundu nga tonnaba kubiteekamu y’ensobi endala eyinza okuvaako obuzibu ku bikozesebwa mu mazzi. Enfuufu, obucaafu, n’ebisasiro bisobola okufuula ebintu ebigudde ne bivaamu okukulukuta oba okuzibikira mu nkola y’amazzi. Nga tonnaba kuteeka bikozesebwa, kikulu okuyonja obulungi ebitundu ng’okozesa eddagala ery’okwoza erisaanira n’okukakasa nti tebiriimu bucaafu bwonna. Kino kijja kuyamba okulaba ng’ossaako akabonero akatuufu n’okutangira ensonga zonna ezikwata ku nkola y’amazzi.
Obukodyo bw’okugonjoola ebizibu ku bikulukuta, okuyungibwa okutali kwa mu ngeri etali ntuufu, n’ensonga endala .
Ebifulumye .
Ekimu ku bintu ebisinga okusangibwa n’ebintu ebikozesebwa mu kukola amazzi (hydraulic fittings) kwe kukulukuta. Okukulukuta kuyinza okubaawo olw’ensonga ez’enjawulo, omuli okuteeka mu ngeri etasaana, okusiba okukaluba oba ebikozesebwa ebyonooneddwa. Okusobola okugonjoola ebizibu ebikulukuta, tandika ng’okebera ebikozesebwa oba obubonero bwonna obulabika obw’okwonooneka oba okwambala. Singa wabaawo fittings yonna ezuulibwa nga eyonoonese, zirina okukyusibwa amangu ddala. Okugatta ku ekyo, kakasa nti ebikozesebwa binywezebwa okutuuka ku bikwata ku torque entuufu. Singa okukulukuta kugenda mu maaso, kiyinza okwetaagisa okukyusa envumbo oba okwebuuza ku mukugu okwongera okuyambibwa.
Ebiyungo ebitali bituufu .
Ebiyungo ebitali bituufu nabyo bisobola okuleeta ensonga ku bikozesebwa mu mazzi. Kikulu okukakasa nti ebikozesebwa biba bikwatagana bulungi era nga biyungiddwa bulungi. Singa fitting teyingizibwa mu bujjuvu mu kitundu ky’okugatta, kiyinza okuvaamu okukulukuta oba okuyungibwa okunafu. Kebera emirundi ebiri okukwatagana kw’ebintu ebikozesebwa era okakasa nti bijjumbidde mu bujjuvu. Bwe wabaawo okubuusabuusa kwonna ku kuyungibwa, kirungi okukutula n’okuddamu okugatta ebikozesebwa okukakasa nti bikwatagana bulungi.
ensonga endala .
Ng’oggyeeko okukulukuta n’okuyungibwa okutali kwa bulijjo, wayinza okubaawo ensonga endala ezijja n’ebintu ebikozesebwa mu mazzi. Mu bino mulimu okuzibikira, okugwa kwa puleesa, oba amaloboozi agatali ga bulijjo mu nkola y’amazzi. Singa ebizibikira biteeberezebwa, kikulu okwekenneenya ebikozesebwa n’ennyiriri z’amazzi ku biziyiza byonna. clear any blockages era okakasa nti enkola ya hydraulic terimu bifunfugu. Singa okugwa kwa puleesa kweyolekera, kebera oba waliwo okukulukuta oba ebikozesebwa ebyonooneddwa ebiyinza okuba nga bye bivaako ensonga. Amaloboozi agatali ga bulijjo gayinza okulaga ekizibu ku bikozesebwa oba enkola y’amazzi okutwaliza awamu. Mu mbeera ng’ezo, kirungi okwebuuza ku mukugu okusobola okwekebejja obulungi n’okugonjoola ebizibu.
Mu kumaliriza, ekiwandiiko kino kissa essira ku bukulu bw’ebintu ebikozesebwa mu mazzi mu kulaba ng’enkola entuufu ey’okukola n’amazzi etambula mu nkola z’amazzi. Eyogera ku bika by’ebintu eby’enjawulo, gamba ng’ebintu ebinyiga, ebikozesebwa mu nnimiro, n’ebintu ebikozesebwa mu kukola ebyuma ebikuba ebifaananyi (flare fittings), n’okulaga obwetaavu bw’okulonda ebikozesebwa ebituufu n’okukakasa nti biteekebwa bulungi. Ekiwandiiko era kiwa ebiragiro eby’okwetegekera okussaawo ebikozesebwa mu mazzi, omuli okwegendereza obukuumi, ebikozesebwa ebituufu n’ebikozesebwa, n’okukebera n’okuteekateeka hoosi n’ebintu ebikozesebwa. Eyongera okuwa obulagirizi mu mitendera gy’okuteeka ebikozesebwa ebinywezeddwa n’ebintu ebisobola okuyungibwako mu nnimiro, nga kiggumiza obukulu bw’obukuumi, omutindo, n’okunywerera ku bukodyo obutuufu. Ekiwandiiko era kyogera ku mpisa ez’enjawulo n’ebyetaago by’ebika by’ebintu eby’enjawulo, gamba nga ‘flare fittings’, ‘compression fittings’, n’ebintu ebikutula amangu. Efundikira nga eyogera ku bukulu bw’okulowooza ku byetaago ebitongole n’okuddaabiriza buli kiseera olw’obuwangaazi n’obulungi bw’enkola z’amazzi. Okugatta ku ekyo, ekiwandiiko kino kiwa amagezi ku kugonjoola ebizibu by’okuzuula n’okugonjoola ensonga ezikwata ku kuteeka amazzi mu mubiri.
Ebibuuzo ebitera okubuuzibwa .
Q: Bika ki eby’ebintu ebikozesebwa mu kukola payipu z’amazzi ebiriwo?
A: Waliwo ebika by’ebintu ebikozesebwa mu kukola amazzi ebiwerako, omuli:
Flared fittings: Ebintu bino birina enkomerero eriko flared ekola seal enywevu nga eyungiddwa ku fula eriko flared. Zitera okukozesebwa mu kukozesa puleesa eya waggulu era zimanyiddwa olw’okwesigamizibwa kwabyo n’okukola obulungi nga temuli nvuba.
Ebintu ebiteekeddwako obuwuzi: Ebintu bino bibaamu obuwuzi munda oba ebweru, ekisobozesa okusikula ku payipu oba ku bintu ebirala. Zikola ebintu bingi era zisobola bulungi okuziteeka oba okuziggyamu, ekizifuula ez’ettutumu mu nkola ez’enjawulo ez’amazzi.
Bite-type fittings: Era ezimanyiddwa nga compression fittings, bino fittings zirina ferrule eluma mu tube nga enywezeddwa, ekola ekiyungo ekinywevu. Zitera okukozesebwa mu kukozesa kwa puleesa eya wakati okutuuka ku kwa waggulu era ziwa obuziyiza obulungi ennyo okukankana n’enkyukakyuka mu bbugumu.
Welded fittings: Ebintu bino biweta butereevu ku nkola y’amazzi, nga biwa okuyungibwa okw’olubeerera era okw’amaanyi. Zitera okukozesebwa mu mirimu egy’amaanyi nga okwesigika n’amaanyi bikulu nnyo.
Q: Fitting ki ezikozesebwa mu nkola z’amazzi?
A: Enkola z’amazzi zitera okukozesa ebikozesebwa ebigatta okukakasa nti bikola bulungi n’okutambula kw’amazzi. Ebimu ku bikozesebwa ebitera okukozesebwa mu nkola z’amazzi mulimu:
Ebintu ebigolokofu: Ebintu bino birina dizayini engolokofu era bikozesebwa okuyunga payipu oba ttaabu bbiri mu layini engolokofu.
Ebikozesebwa mu nkokola: Ebikozesebwa bino birina okukoona kwa diguli 90 oba 45, ekisobozesa enkyukakyuka mu ndagiriro n’okuyisa layini za layini z’amazzi.
Tee fittings: Ebintu bino ebirina dizayini y’enkula ya T era bikozesebwa okutabikira ku layini y’amazzi mu njuyi bbiri oba okusingawo.
Cross fittings: Ebintu bino birina dizayini ey’engeri ey’okugatta era bikozesebwa okuyunga payipu oba ttaabu nnya.
Adapter fittings: Ebintu bino bikozesebwa okuyunga ebika oba sayizi ez’enjawulo ez’ebitundu by’amazzi, gamba ng’okuyunga ekintu ekisajja ku fitting y’ekikazi.
Q: Bika ki eby’enjawulo eby’ebintu ebikozesebwa mu mazzi ebikozesebwa mu kukozesa mmotoka?
A: Mu nkola z’emmotoka, ebika by’ebintu eby’enjawulo eby’amazzi bye bikozesebwa okukakasa nti enkola z’amazzi zikola bulungi. Ebimu ku bikozesebwa ebitera okukozesebwa mu nkola z’emmotoka mulimu:
Banjo fittings: Ebintu bino ebirina ekituli nga biriko ebituli ku ludda, ekisobozesa amazzi okuyita mu. Zitera okukozesebwa mu nkola za buleeki z’emmotoka okuyunga layini za buleeki ku kalifuuwa oba ssilindala za nnamuziga.
Okuggyako amangu fittings: ebikozesebwa bino bisobozesa okuyunga amangu era okwangu n’okukutula layini z’amazzi. Zitera okukozesebwa mu nkola z’emmotoka nga kyetaagisa okumenyawo enfunda eziwera, gamba nga mu layini z’amafuta oba enkola za siteeringi z’amasannyalaze.
O-ring face seal fittings: Ebintu bino birina ffeesi empanvu nga biriko O-ring seal, okukakasa nti okuyungibwa okunywevu era tekuliimu. Zitera okukozesebwa mu kukozesa mmotoka nga ziziyiza puleesa eya waggulu n’okukankana, gamba nga mu nkola z’okufuyira amafuta oba enkola za siteeringi z’amaanyi g’amazzi.
Push-to-connect fittings: Ebintu bino birina dizayini ya push-in, ekisobozesa okuteeka amangu era mu ngeri ennyangu nga tekyetaagisa bikozesebwa oba okusiba obuwuzi. Zitera okukozesebwa mu nkola z’okuyimirizaawo empewo mu mmotoka oba enkola za buleeki z’empewo.
Q: Tuyinza tutya okuzuula ebipipa by’amazzi ebituufu n’ebintu ebikozesebwa okukozesa?
A: Okuzuula ebipipa by’amazzi ebituufu n’ebintu ebikozesebwa okukozesa, ensonga eziwerako zeetaaga okulowoozebwako:
Puleesa y’okukola: Kikulu okumanya puleesa esinga okukola ey’enkola y’amazzi. Amawulire gano gajja kuyamba okuzuula ttanka entuufu n’ebintu ebituukagana n’ebintu ebituufu okusobola okugumira ebyetaago bya puleesa.
Okukwatagana kw’amazzi: Amazzi ag’enjawulo ag’amazzi galina eby’obutonde eby’enjawulo ebiyinza okukosa omulimu n’obulamu bwa ttanka n’ebintu ebikozesebwa. Kikulu nnyo okukakasa nti ebintu ebirondeddwa bikwatagana n’amazzi g’amazzi agakozesebwa.
Ensonga z’obutonde: Okulowooza ku mbeera y’obutonde enkola y’amazzi mw’egenda okukola. Ensonga nga ebbugumu, obunnyogovu, n’okukwatibwa eddagala oba obusannyalazo bwa UV bisobola okukosa okulonda ebintu n’ebizigo ku ttanka n’ebintu ebikozesebwa.
Ebyetaago by’enkola: Ebyetaago ebitongole eby’enkola y’amazzi, gamba ng’omuwendo gw’amazzi agakulukuta, enkyukakyuka mu ndagiriro, n’ebiziyiza eby’omu bwengula, nabyo birina okutunuulirwa ng’olonda ttaabu n’ebintu ebikozesebwa. Okugerageranya okutuufu n’okusengeka bijja kukakasa okukola obulungi n’okwesigamizibwa.
Q: Njawulo ki eriwo wakati w’ebintu ebiyungibwa mu nnimiro n’ebintu ebinywezeddwa?
A: Enjawulo enkulu wakati w’ebintu ebikwatagana mu nnimiro n’ebintu ebinywezeddwa (crimped fittings) eri mu nkola y’okussaako:
Field Attachable Fittings: Ebikozesebwa bino bikoleddwa okuteekebwa mu nnimiro nga tebirina byuma bya njawulo. Zitera okuba ne dizayini ya bitundu bibiri, nga zirina omubiri ogukwata n’enkokola oba emikono egy’enjawulo. Omubiri ogukwatagana guba gusiigiddwa oba nga gusiigiddwa emiguwa era nga gusobola bulungi okuyungibwa ku hoosi oba ttanka y’amazzi. Oluvannyuma enkokola oba omukono gunywezebwa nga tukozesa ebikozesebwa eby’emikono ebisookerwako okunyweza okuyungibwa. Field attachable fittings zikuwa okukyukakyuka n’obwangu bw’okuziteeka, ekizifuula ezisaanira okuddaabiriza mu kifo oba okuyungibwa okw’ekiseera.
Crimped fittings: Ebikozesebwa bino byetaaga ebyuma eby’enjawulo ebinyiga okusobola okukola omukutu ogw’olubeerera era ogwesigika. Ekintu kino kitera okuba nga kya dizayini ya kitundu kimu nga kirimu ekifaananyi n’obunene obutegekeddwa nga bukyali. Hose oba ttanka y’amazzi eyingizibwa mu fitting, era ekyuma ekinyiga kisiiga puleesa okunyigiriza fitting ku hoosi oba tube, ne kikola ekisiba ekinywevu. Crimped fittings ziwa obukuumi era nga temuli leak-free, ekizifuula ideal for high-pressure applications oba critical systems awali okwesigika okusinga.
Q: Waliwo ebikozesebwa eby’enjawulo ebyetaagisa okuteeka ebikozesebwa mu mazzi?
A: Ebikozesebwa ebyetaagisa okuteeka ebikozesebwa mu mazzi bisinziira ku kika kya fitting n’enkola y’okuteeka. Ebimu ku bikozesebwa ebitera okukozesebwa mu kuteeka ebikozesebwa mu mazzi mulimu:
Wrenches: adjustable wrenches oba open-end wrenches zitera okukozesebwa okunyweza oba okusumulula fittings nga ziteekebwa. Ziwa enkwata ennywevu era zisobozesa okukozesa torque entuufu.
Ekyuma ekikuba ebiwujjo: Bw’oba okola n’ebintu ebikozesebwa mu kukola ebyuma ebikuba ebifaananyi (flared fittings), ekyetaagisa okukola ekyuma ekikuba omuliro (flaring tool) okukola enkomerero eyaka ku ttanka. Ekintu kino kikakasa ekisiba ekituufu era kiziyiza okukulukuta mu nkola y’amazzi.
Ekyuma ekikuba ebikonde: Ku bikozesebwa ebinyiga, ekyuma eky’enjawulo eky’okunyiga kyetaagisa okunyigiriza ekintu ekituuka ku hoosi oba mu ttanka. Ekyuma kino kikozesa puleesa eyetaagisa okukola okuyungibwa okunywevu.
Ekintu ekiggyamu enzigi: Bw’oba osala oba okuteekateeka ttaabu okuteekebwamu, ekintu ekiggyamu ebyuma kikozesebwa okuggyamu ebiwujjo oba emimwa gyonna egy’amaanyi. Kino kikakasa ekifo ekiyonjo era ekiweweevu okusobola okuteeka obulungi.
Thread Sealant: Okusinziira ku kika kya fittings eziriko obuwuzi ezikozesebwa, thread sealant oba thread tape eyinza okwetaagisa okuziyiza okukulukuta. Ebiziyiza bino biwa ekisiba ekinywevu wakati w’obuwuzi bwa fitting ne payipu oba ttanka.
Kikulu okukozesa ebikozesebwa ebituufu n’okugoberera enkola entuufu ey’okussaako okukakasa obulungi n’obwesigwa bw’ebintu ebikozesebwa mu mazzi.
